W końcu do tego doszło! 30-go września 2016 International Institute of Business Analysis (IIBA) opublikowała nową, trzecią wersję standardu BABOK (Business Analysis Body of Knowledge) ─ Guide Version 3. Nowa wersja BABOK po raz pierwszy ujrzała światło dzienne półtora roku temu, w kwietniu 2015, jednak przez cały ten czas, aż do 22 września 2016, można było uzyskać certyfikację zgodnie ze starym programem certyfikacyjnym. Co uległo zmianie?

Po pierwsze, obecnie dostępne są cztery poziomy szkoleń:



Źródło: http://www.iiba.org/Certification-Recognition/certification2016.aspx.

Chociaż wymagana wiedza i umiejętności dla poziomów CCBA i CBAP pozostają bez zmian, jednak do uzyskania certyfikatu CBAP potrzebna jest większa liczba godzin rozwoju zawodowego (Professional Development Hours) - 35 godzin zamiast 21, jak było wcześniej. Liczba godzin dla uzyskania CCBA także nie uległa zmianie (zgodnie z informacją uzyskaną od IIBA, jednak oficjalnie niepotwierdzoną na stronie).

Poziom	Doświadczenie	Wymagana wiedza i umiejętności
ECBA	Małe lub żadne	Wiedza i rozumienie analizy biznesowej oraz BABOK® Guide
CCBA	2-3 lata	Wiedza praktyczna i umiejętność rozwiązywania typowych zadań z analizy biznesowej. Podejmuje się działań w małych i zrozumiałych projektach. Adaptuje i wdraża zasady.
CBAP	Ponad 5 lat	Wiedza zaawansowana. Kieruje działaniami w celu rozwiązania zadań biznesowych, także tych nowych i nieprawidłowo skonstruowanych. Tworzy zasady.
CBATL	Ponad 10 lat	Specjalista ds. analizy biznesowej, czynnie zaangażowany w rozwój wiedzy.

Jak zmienił się BABOK Guide w porównaniu ze starszą wersją? Nawet krótkie spojrzenie na nową wersję wystarczy, aby stwierdzić, że zmiany są znaczące: objętość dokumentu jest o wiele większa ─ ponad 500 stron, przy czym wcześniejsza wersja liczyła około 300 stron. Jednak nie objętość jest tu najważniejsza. Najważniejsze jest to, że nowa wersja wydaje się być bardziej dojrzała: podaje nową koncepcję modelu analizy biznesowej, jasno określa różne obszary jej zastosowania, podaje pełną listę kompetencji analityka biznesowego oraz opisuje więcej technik.

Nowy model koncepcyjny Business Analysis Core Concept Model (BACCM) identyfikuje sześć kluczowych pojęć, które tworzą dobrze zorganizowaną i solidną podstawę analizy biznesowej:

• Zmiany (Change)
• Potrzeby (Need)
• Rozwiązania (Solution)
• Interesariusze (Stakeholder)
• Wartości (Value)
• Konteksty (Context)

Ponieważ każdy z obszarów wiedzy jest pojmowany jako wzajemne relacje między wyżej wymienionymi pojęciami, a BACCM daje pełny obraz tych relacji, dzięki temu struktura zadań (tasks) i działań (actions) z obszaru analizy biznesowej staje się bardziej kompleksowa, logiczna i wzajemnie powiązana.

Dodatkowo, nowa wersja przedstawia bardziej szczegółową analizę pojęcia zmiany (change). Zmiana jest definiowana jako kontrolowana transformacja organizacji w odpowiedzi na potrzeby. Opisane są także kompetencje analityka biznesowego z zakresie wprowadzenia zmian i przygotowania organizacji do tych zmian. Aktualna wersja BABOK Guide kładzie nacisk na koncepcję zmiany, definiując analizę biznesową jako działania mające na celu pomoc organizacji we wprowadzeniu zmian (w odróżnieniu od definicji podawanej w BABOK Guide v2, zgodnie z którą celem analizy biznesowej jest pomoc organizacji w osiągnięciu celów).

W celu skutecznego wdrożenia zmian nowa wersja poszerza kompetencje analityka biznesowego (wcześniej skoncentrowane wokół wymagań) w zakresie tworzenia rozwiązań biznesowych. Ma to zastosowanie w realizacji projektów, w których analityk biznesowy może być projektantem rozwiązania bądź jego części (np. może projektować procesy biznesowe, strukturę organizacyjną, zasady itd.) lub brać udział w procesie projektowania.

Definicja wymagania (requirement) uległa zmianie i stała się bardziej rozbudowana. BABOK Guide v3 definiuje wymaganie jako określenie potrzeb klienta (representation of the customer's need) oparte na zrozumieniu prawdziwej wartości, jaką potrzeby mogą dostarczyć klientowi.

Niemniej istotną zmianą w nowszej wersji BABOK jest opis tak zwanych perspektyw (perspectives) - odmiennych podejść dotyczących różnych kwestii i różnych typów projektów, takich jak Agile, technologia informacyjna, architektura biznesowa, business intelligence oraz zarządzanie procesem biznesowym. Wyżej wymienione perspektywy mogą pomóc początkującym analitykom w rozwijaniu swoich kompetencji w zakresie analizy biznesowej, natomiast specjaliści mogą ich użyć jako mapy lub listy kontrolnej. Wcześniejsza wersja BABOK zakładała, że analityk biznesowy tak czy inaczej jest związany z projektem IT.

Dodatkowo, BABOK Guide v3 podaje znacznie zmienioną listę polecanych technik (list of recommended techniques), Znajduje się na niej kilkanaście nowych technik, a niektóre nazwy technik zawarte w wersji 2 zostały zmienione.

Należy zwrócić uwagę, że wszystkie wprowadzone zmiany pojawiły się nieprzypadkowo w BABOK Guide i są odzwierciedleniem nowoprzyjętych praktyk i trendów w analizie biznesowej. IIBA planuje odnawiać BABOK Guide co 3-5 lat w celu zachowania aktualności i praktyczności. Podczas uaktualniania każdej nowej wersji BABOK Guide IIBA polega na doświadczeniu i kompetencjach dużej społeczności złożonej ze specjalistów w obszarze analizy biznesowej, którzy dyskutują nad treścią BABOK, sugerują zmiany i zgłaszają swoje komentarze do kompendium.

W nowszej wersji BABOK struktura wyżej wymienionych obszarów wiedzy (knowledge areas) także uległa zmianie - niektóre z nich mają nową nazwę i treść oraz dodano parę nowych obszarów wiedzy. Miało to oczywiście wpływ na zmiany w strukturze kursów BABOK. Tabela poniżej przedstawia porównanie kursów przeprowadzanych przy BABOK Guide v2.

Temat	Kurs BABOK v.2	Kurs BABOK  v.3	Czas trwania, liczba godzin
Wstęp do analizy biznesowej	---	REQ-050	8
Analiza biznesowa. Planowanie i monitoring	REQ-021	REQ-051	8
Elicytacja i współpraca	REQ-040	REQ-052	16
Zarządzanie cyklem życia wymagań	REQ-043	REQ-053	8
Analiza strategiczna	---	REQ-054*	16
Analiza wymagań i projekt	REQ-049	REQ-055*	16
Ocena rozwiązania	---	REQ-056*	8

 * Kurs jest obecnie opracowywany lub uaktualniany.

Opisaliśmy wszystkie kursy oraz przydzieliliśmy każdemu z nich numer porządkowy, aby pomóc Ci w zaplanowaniu swobodnego przemieszczania się między kursami. Oprócz tego, nowy oddzielny kurs obejmuje wstęp do analizy biznesowej, ułatwiając uczestnikom zapoznanie się z wiedzą BABOK, IIBA i certyfikacją (poziomami, konstrukcją egzaminu, wymogami itp.), a także prezentuje główne pojęcia i definicje dotyczące analizy biznesowej, w tym model koncepcyjny core concept model (BACCM). Zakończenie kursu wstępnego (REQ-050) jest niezbędne do rozpoczęcia następnych kursów BABOK v3 wymienionych w tabeli.

Dmitry Priymak
Business analysis expert