W artykule szczegółowo rozpatrzę pierwszy etap planowania zwinnego Agile Life Planning - sporządzenie listy nadrzędnych celów życiowych. Omówię krok po kroku, jak określić i przenieść z głowy na papier nasze dążenia, marzenia i pomysły, a następnie przekształcić je w zestaw konkretnych celów, nad którymi można pracować.

Jakie można mieć cele?

Najprostsza definicja celu: cel to coś, do czego dążymy. Jednak samo słowo "dążenie" jest zbyt szerokie, więc sugeruję, aby dodać kilka parametrów dla jego uściślenia: precyzyjność pojęcia oraz skala znaczenia. W rezultacie, przy pomocy matrycy bostońskiej, otrzymamy 4 grupy, w które łatwo przydzielić różne rodzaje dążeń:

• Marzenia - to nasze globalne, wielkie dążenia, o których rzadko sobie przypominamy, lecz mają dla nas bardzo wysoką wartość. Najczęściej marzenia nie mają wyraźnej definicji oraz jasnego pragnienia ani planu, jak je osiągnąć.
• Pragnienia - to mniej istotne od marzeń dążenia, lecz także nie posiadają wyraźnej definicji. Pragnienia to coś, czego chcemy, lecz nie robimy. Prościej mówiąc, to nasze "życzenia".
• Cele - to nasze świadome, sformułowane, strategiczne dążenia. Dobrze określony i wyraźny cel zawsze prowadzi do wypełnienia konkretnych działań. W przeciwieństwie do marzeń, które są często synonimem czegoś niespełnionego, cel zawsze prowadzi do osiągnięcia lub nieosiągnięcia.
• Zadania - to określone czynności, podjęte w celu osiągnięcia konkretnych celów. Definicja zadania oznacza posiadanie planu działania, instrumentów, zasobów i jasnych kryteriów akceptacji rezultatu.

Jeśli chcemy osiągnąć rzeczywiste rezultaty, musimy pracować jedynie w kwadratach 3 (cele) i 4 (zadania). Oczywiście, marzenia i pragnienia są także ważne - nie powinno się ich odrzucać, a należy je przeanalizować, przekształcić i przenieść do grupy 3 i 4. Podczas pracy nad listą swoich celów, trzeba przejść z niestrukturyzowanego zestawu dążeń wszystkich czterech rodzajów do jasno zdefiniowanych celów i zadań, tzn. tylko do kwadratów 3 i 4.

Zobaczmy, jak podejść do ułożenia listy celów. Zrobimy to w dwóch etapach:

Etap 1. Najpierw układamy jak najdłuższą listę wszystkich swoich możliwych potrzeb, "życzeń", wartości, dążeń. Na wstępnej liście mogą i powinny znaleźć się dążenia ze wszystkich kwadratów 1,2,3,4.

Etap 2. Następnym krokiem będzie opracowanie listy, zidentyfikowanie i określenie celów i zadań, z którymi możemy pracować w przyszłości. Lista ta zostanie w konsekwencji naszym backlogiem celów.

Sposoby określenia celów

Zatem, przyjrzyjmy się pierwszemu etapowi i zobaczmy, jak można ułożyć wstępną listę celów/dążeń. Na tym etapie nie potrzeba bardzo ścisłych definicji ani wyraźnej listy; można użyć elementów ze wszystkich kwadratów. Głównym celem jest zebranie wszystkich świadomych i nieświadomych celów, pragnień, "życzeń" i umieszczenie ich na papierze. Dlaczego jest to tak ważne? Są ku temu dwa powody:

Wypisanie celów pozwala oczyścić głowę. Od czasu do czasu przypomina nam się coś ważnego, co zaplanowaliśmy, lecz tego nie zrobiliśmy, albo pamiętamy o czymś, o czym marzyliśmy, lecz nie skupiliśmy się nad tym. Tego typu plany i nie do końca uświadomione cele są jak drzazgi w naszym mózgu; możemy ich długo nie zauważać, lecz po jakimś czasie przypominają o sobie w najmniej odpowiednim momencie. Wszystko to przeciąża twój mózg, który jak komputer, ciągle pracuje na drugoplanowych procesach. W rezultacie, możesz być zestresowany, rozdrażniony lub czuć się niespełniony. Po napisaniu wszystkich zadań, przenosimy je na nośnik zewnętrzny, gdzie można nimi łatwo zarządzać i je kontrolować, bez ciągłego krążenia po głowie w najbardziej nieodpowiednich momentach.

Taka lista pomoże zapamiętać najważniejsze rzeczy oraz uchwyci wszystkie ważne obszary i kwestie. Można jednocześnie trzymać w głowie parę celów, nawet do dziesięciu. W rzeczywistości W naszej głowie krążą dziesiątki, jeśli nie setki większych i mniejszych zadań, celów, dążeń. Niemożliwością jest utrzymać je wszystkie w głowie lub chociaż przypomnieć sobie o nich, kiedy są potrzebne. Stopniowo zapełniając listę tak naprawdę zajrzymy we wszystkie ciemne dziury naszej pamięci, przejrzymy wszystkie sfery życia, rozważymy swoje wartości i zwizualizujemy rzeczywiście ważne dla nas rzeczy.

A teraz opiszę metody, które pozwolą stworzyć wstępną listę celów.



Metoda 1. Koło równowagi życiowej

To jedna z najbardziej popularnych metod określania celów, a ściślej obszarów rozwoju. Zasadniczo chodzi o to, że wydzielamy główne sfery swojego życia i pokazujemy je w postaci osi na diagramie kołowym.

Następnie, określamy nasz poziom zadowolenia w każdej ze sfer życia od 0 do 10 i rysujemy linię, która łączy wszystkie otrzymane punkty. Także obliczamy średnią wartość dla wszystkich sfer, w formie przerywanej linii.

Na końcu widzimy, które punkty są znacznie niższe niż średnia. I dla tych sfer życia zadajemy sobie następujące pytania: Dlaczego w tej sferze moja ocena jest taka niska? Co można zrobić, by ją podwyższyć? Odpowiadając na te pytania, określimy, co może wpłynąć na podwyższenie zadowolenia w konkretnej sferze życia i przywrócić ogólną równowagę. Będą to jedne z najważniejszych celów i zadań.





Metoda 2. Analiza SWOT

SWOT jest potężnym instrumentem dla strategicznego planowania w biznesie, lecz także jest odpowiedni dla zarządzania celami osobistymi.

W ramach danej metody należy wypełnić matrycę SWOT analogicznie do tego, jak wypełnia się dla organizacji: określamy swoje mocne i słabe strony, możliwości i zagrożenia.
Następnie patrzymy na sporządzoną listę i zadajemy sobie pytanie: w jaki sposób mogę lepiej rozwinąć swoje mocne strony i zrealizować możliwości? Odpowiedzią na to pytanie będzie zestaw celów i zadań do dalszego rozwoju. Nie patrzymy na słabości i zagrożenia.


Metoda 3. Role społeczne

Metoda ta została opracowana na podstawie koncepcji "7 zasad efektywności" Stephena Covey. Wypisujemy role, które odgrywamy w życiu: mąż/żona, ojciec/matka, dziecko, kierownik, podwładny, itd.

Następnie określamy, jak widzimy siebie w każdej z ról, wypisujemy swoje wartości dla tych ról, a następnie określamy, jak osiągnąć pożądane rezultaty, co należy w tym celu zrobić i w jakim kierunku należy się poruszać. Tym sposobem określamy kierunek dla rozwoju celów, które chcemy osiągnąć.

Metoda 4. List do przyszłości 

To bardzo prosta technika - staramy się spojrzeć w przyszłość Tak naprawdę to dosyć łatwe. Postaraj się wyobrazić sobie siebie za jakieś 10 lat. Wyobraź to sobie w najmniejszych szczegółach: co i kto cię otacza, o czym myślisz, czym się zajmujesz, jak wygląda twój zwykły dzień itd. Trzeba jak gdyby zajrzeć przez dziurkę od klucza do przyszłości i postarać się zauważyć jak najwięcej szczegółów. Jeszcze jedna analogia - wyobraź sobie, że znajdujesz się w ciemności i promieniem latarki świecisz na różne detale ze swojej przyszłości. A następnie, po prostu zapisujesz wszystko to, co widzisz, jakbyś pisał list.

Kiedy obraz rzeczywistości z przyszłości jest już gotowy, należy określić, w których miejscach twój obecny stan różni się od tego z przyszłości. Ta różnica pomoże w określeniu wstępnej listy celów i punktów odniesienia.

Metoda 5. Pytania coachingowe 

Można zastosować niektóre z technik couchingowych: zadawaj sobie serie pytań "po co?", "dlaczego", "co należy podjąć", dopóki nie odkryjesz prawdziwych motywów swoich dążeń.

Na przykład, zadaj sobie pytanie: "Dlaczego tego chcę?", odpowiedz na to pytanie i od razu zadaj je jeszcze raz, przechodząc tym samym do następnego poziomu. I tak, krok po kroku, pytanie po pytaniu można zejść na bardzo głęboki poziom zrozumienia problemu lub dążenia, a tym samym określić lub zapisać swoje prawdziwe cele.

Metoda 6. Wish list 

To także bardzo prosta metoda, która polega na tworzeniu listy życzeń. Jest to podobne do sporządzenia lity prezentów na jakieś święto: Boże Narodzenie, urodziny, ślub itp. Po prostu wyobraź sobie, co byś chciał dostać, jeśli byś wiedział, że na pewno to dostaniesz.

Następnie taką listę można przekształcić w listę konkretnych celów i działań do osiągnięcia.

W niniejszym artykule przytoczyłem tylko niektóre przykłady technik pomocnych w określeniu celów. W Internecie można bardziej szczegółowo dowiedzieć się o każdym z nich lub znaleźć coś bardziej odpowiedniego dla siebie. Jedna z zasad Agile Life Planning (zasada 10) mówi o korzyściach z przeplatania lub połączenia różnych instrumentów, dlatego im więcej używasz wariantów, metod i podejść, tym lepiej. W następnym artykule opowiem więcej o tym aspekcie.

Pavel Novikov
Program Manager