W ostatnim artykule zapoznaliśmy się z ważnymi cechami kontraktu typu futures. W niniejszym artykule skupimy się na opcjach, drugim co do ważnosci rodzaju instrumentów pochodnych.

Opcja jest rodzajem umowy między dwoma stronami, w której kupujący ma prawo (nie obowiązek) kupić lub sprzedać aktywo bazowe w ustalonym okresie i po ustalonej cenie, zwanej ceną wykonania opcji. Za to prawo kupujący opcji płaci sprzedającemu premię, która jest ceną opcji. Nie powinno się mylić ceny opcji z premią.

Nabywca opcji nie może stracić na opcji więcej niż cena opcji, a sprzedający opcję nie może zyskać więcej niż jej cena. Nabywca może osiągnąć nieograniczony zysk, a sprzedający może ponieść nieograniczone ryzyko. Tylko kupujący opcję może zrealizować tę opcję. Jeśli nabywca zrealizuje opcję, sprzedający jest zobowiązany do sprzedania lub kupna aktywa bazowego za cenę wykonania opcji.

Ze względu na prawo oferowane przez opcję, można rozróżnić dwa rodzaje opcji:

• opcja sprzedaży (PUT option) - daje posiadaczowi prawo sprzedaży
• opcja kupna (CALL option) - daje posiadaczowi prawo nabycia

Ze względu na czas realizacji opcji, rozróżniamy:

• opcje europejskie - mogą być zrealizowane tylko w dniu wygaśnięcia opcji
• opcje amerykańskie - mogą być zrealizowane w dowolnym dniu do daty wygaśnięcia

Ze względu na metodę dostawy opcji, rozróżniamy:

• Opcje z fizyczną dostawą
• Opcje z rozliczeniem pieniężnym

Znaczenie tych pojęć jest podobne w przypadku kontraktów typu futures. Kupujący jest także nazywany LONG, a sprzedający SHORT.

Przykład:

1) opcja kupna 100 000 EUR/USD, cena wykonania opcji=1.1040, dzień wygaśnięcia opcji 30 września, premia: 0.85%

Nabywca tej opcji ma prawo do kupna 100 000 euro wobec dolara według kursu 1.1040. Jeśli opcja jest europejska, nabywca może zrealizować tę opcję dopiero 30 września 2016 roku. Jeśli opcja jest typu amerykańskiego, nabywca może zrealizować opcję w dowolnym czasie do 30 września 2016 roku. Za tę opcję nabywca zapłacił premię w wielkości
0.85%*100 000=850 euro

W wypadku gdy nabywca zrealizuje opcję, sprzedający ma obowiązek sprzedać 100 000 euro wobec dolara według kursu 1.1040.

2) opcja sprzedaży 1000 AAPL, cena wykonania opcji=100$, dzień wygaśnięcia opcji 16 września 2016, bonus 1.15$

Nabywca tej opcji ma prawo do sprzedaży 1000 akcji Apple w cenie 100$ za akcję. Za to prawo zapłacił 1.15% za akcję. Jeżeli nabywca zdecyduje się zrealizować opcję, sprzedający ma obowiązek kupić 1000 akcji Apple za cenę 100$ za każdą z nich.

Opcje wyżej wymienione zaliczają się do kategorii "opcji waniliowych" (plain vanilla). Ogólnie rzecz biorąc, kategoria "plain vanilla" odnosi się do najprostszej formy instrumentów finansowych. W przypadku gdy opcje mają bardziej złożoną strukturę, zaliczane są do kategorii "opcji egzotycznych". Przykładami opcji egzotycznych są opcje barierowe, binarne, azjatyckie, bermudzkie i złożone.

Do aktyw stanowiących instrument bazowy zaliczamy:

• kurs wymiany walutowej
• towar będący przedmiotem handlu - ropa, złoto, kawa, ziarno itp.
• indeks giełdowy
• obligacja
• indeks obligacyjny
• akcje
• inne pochodne instrumenty finansowe

Opcje podlegają obrotowi na giełdach publicznych lub na pozagiełdowym rynku OTC. Na przykład, niektóre opcje walutowe mogą być notowane na giełdzie papierów wartościowych i zawierane przez banki. Trzeba zaznaczyć, że opcje notowane przez giełdę są standaryzowanymi kontraktami, których szczegóły są omówione w specyfikacji kontraktu.

Sprzedający opcje powinni zawsze zabezpieczyć opcje. W niektórych przypadkach kupujący powinni także to zrobić. Tak jak w przypadku kontraktów typu futures opcje są obiektem spekulacji lub służą jako zabezpieczenie przed stratami.

Istnieją instrumenty finansowe o bardziej złożonym sposobie działania. Na przykład, instrumenty pochodne oparte na wysokości oprocentowania lub wskaźniku stóp procentowych, jak Euribor czy Robor:

• Forward/Forward
• Forward Rate Agreement
• Forward Rate Guarantee
• Swap stopy procentowej
• Swap walutowo-procentowy
• Opcje

Szczególną kategorią instrumentów pochodnych ze złożonym sposobem działania są kredytowe instrumenty pochodne. Do tej kategorii zaliczamy:

• Swap ryzyka kredytowego (CDS)
• Opcje CDS
• Swap całkowitego dochodu
• Credit-Liked Notes
• Hipoteczny list zastawny
• CDO
• CLO

Ze względu na swoją złożoność, instrumenty te są przeznaczone dla profesjonalnych inwestorów.

Jesli chcesz dowiedzieć się więcej na temat rynków finansowych i ich instrumentów, wystarczy zarejestrować się na nasze specjalistyczne kursy Finanse i Bankowość dla specjalistów IT.

Valentin Cioraneanu
Investment Banking Specialist